مراقبت و درمان بیماران مبتلابه بیماری اسهال عفونی

تعریف اسهال

 اسهال حاد عفونی در افراد با ایمنی طبیعی

در اصطلاح مردم ، اسهال را دفع مدفوع روزانه به صورت شل یا آبکی همراه با افزایش قابل توجه دفعات اجابت مزاج میدانند .

اما از نظر علمی مدفوع با حجم مایع 300cc به بالا در 24 ساعت و وزن مدفوع بالا 200gr در روز ( با توجه به یک رژیم پر چربی و گوشت و کم فیبر مثل رژیم غربی ) را اسهال می گویند .

انواع اسهال

در اسهال حاد بر حسب علت اسهال های عفونی ناشی از عوامل بیماری زا مختلف اعم از باکتری ها ، ویروسها و انگلهای مختلف مطرح است . علت دیگر که از لحاظ اهمیت در درجه دوم است . عوارض جانبی داروهای مختلف است که به ویژه در مورد داروهای پر مصرف مثل آنتی بیوتیک ها اهمیت پیدا میکند . علت سوم مواجه با سموم، مثل حشره کشها و آفت کشها و گازهای شیمیایی جنگی است که این عوامل با اثر روی سیستم گوارشی و سیستمهای کنترلی دیگر مثل جریان خون و اعصاب ورودی به سیستم گوارشی بلعی باعث بروز اسهال میشوند.

انواع اسهال های حاد

بیش از 90% اسهال های حاد به واسطه عوامل عفونی بیماری زا ایجاد میشوند . لذا اغلب این اسهال ها با تب ، درد شکم و استفراغ بروز میکنند. اکثر عوامل عفونی عامل اسهال بیشتر از راه مدفوعی دهانی منتقل میشوند . یعنی مصرف آب یا غذای آلوده به مدفوع انسان یا حیوان مبتلا به ارگانیزم بیماری زا اگر توسط یک فرد سالم رخ دهد این میکرو ارگانیزم ها وارد دستگاه گوارش فرد میشوند و بسته به نوع ارگانیزم بیماریهای مختلفی را ایجاد میکنند .

اسهال در افراد سالم و با ایمنی طبیعی معمولاً توسط ارگانیزم های بسیار قوی و مهاجم که قادرند خود را از دام سیستم ایمنی بدن انسان به طرق مختلف برهانند و موجب بیماری زایی گردند ایجاد میشود . این اسهال ها در مناطق فقیر نشین و کم بهره از منابع بهداشتی که آب اشامیدنی سالم و مواد غذایی گند زدایی شده و عاری از میکروب در اختیار ندارند ، بیشتر دیده میشود .


به طور کلی افراد در معرض اسهال های عفونی شامل افراد زیر میباشند

الف)مسافرین : شاید تابه حال واژه اسهال های مسافرتی را شنیده باشید . افراد زیادی در اثر مسافرت دچار اسهال عفونی حاد میشوند که شایع ترین عامل آن باکتریهای موسوم به باسیلهای گرم منفی مثل اشرشیاکولی (E.cole) شیگلا ، سالمونلا و ... هستند .

معمولاً مسافرتها در زمان تعطیلات انجام میشوند و چون تعطیلات فصول گرم سال و تابستان بیشتر از سایر فصول است گرمای هوا باعث رشد بهتر و بیشتر این میکروبهای بیماری زا و ایجاد اسهال غذایی در افراد می شود .

ب)مصرف کنندگان مواد غذایی خاص مثل همبرگر نیم پز ، کالباس ، سبزیجات خام ، تخم مرغ،ماهی و صدف و سایر فرآورده های دریایی خام و ... که در بالا هم ذکر شد احتمال آلودگی و ابتلا به اسهال را دارا هستند . و باید حتی الامکان مواد غذایی را پخته مصرف کنند و مواد غذایی مثل سبزیجات که خام مصرف میشوند قبل از مصرف دقیقاً گند زدایی و شستشو شوند .

ج) افرادی که در خانواده ، در مهد کودکها ، مدارس ، پادگانها و ...به طور دسته جمعی کنار هم زندگی میکنند . این افراد به دلیل تماس نزدیک و مداوم احتمال آلودگی بیشتری دارند و یک عفونت اسهالی مثل ژیاردیا به راحتی بین آنها انتشارمییابد لذا رعایت بهداشت و ضدعفونی کردن تمام لباسها ، ملحفه ها ، حتی کف زمین و دیوارها و ظروف غذا خوری در این مرکز الزامی است .

میزان مرگ و میر بیماری در صورت نبود درمان موثر وبه موقع ، 1 تا 10 درصد موارد ابتلا خواهد بود . در جوامع پر جمعیت که وضعیت بهداشت آنها نامناسب است و دسترسی به امکانات بهسازی ومنابع مطمئن آب ندارند ، شیوع بیماری بیشتر است . بنابراین ، به ویژه پناهندگان در معرض خطر قرار دارند . در دوره های همه گیری معمولاً تا یک سوم جامعه در معرض خطر دیده میشود .انتقال بیشتر از طریق تماس فرد با فرد وهمچنین از طریق مواد غذایی و آب صورت میگیرد . طول عمر عامل بیماری زا در آب شیرین 5 تا 11 روز است .

طول عمر میکروب در حرارت کمتر از 25 درجه سانتی گراد طولانی تر می شود . یخ زدن موجب از بین رفتن ارگانیسم نمی شود . اما ممکن است از تعداد میکروب های زنده بکاهد .